بیماری های کلیه

دیالیز و بیماری کلیوی

دیالیز یک روش مصنوعی برای تصفیه خون است. از این مورد هنگامی که کلیه های فرد از کار افتاده و یا در حال از کار افتادن است استفاده می شود. بسیاری از مبتلایان به بیماری کلیوی مهلک باید به طور دائم یا تا زمانی که کلیه اهدا کننده پیدا شود به دیالیز ادامه دهند.

دو نوع دیالیز وجود دارد: همودیالیز و دیالیز صفاقی.

همودیالیز

در همودیالیز خون از طریق یک دستگاه مخصوص که مواد زائد و مایعات را تصفیه می کند به بدن تزریق می شود.

همودیالیز در خانه، بیمارستان یا مرکز دیالیز انجام می شود. بیشتر افراد هفته ای سه جلسه این عمل را انجام می دهند که هر جلسه سه تا پنج ساعت طول می کشد. اگرچه همودیالیز می تواند در جلسات کوتاه تر و مکرر نیز انجام شود.

بیشتر افراد چند هفته قبل از شروع همودیالیز برای ایجاد فیستول شریانی (AV) یک عمل جراحی انجام می دهند. فیستول AV از طریق پیوند شریان و یک رگ درست در زیر پوست و معمولا در ساعد ایجاد می شود.

رگ خونی بزرگ تر باعث می شود در طول درمان همودیالیز به طور مداوم مقدار بیشتری خون در بدن جریان یابد. این بدان معناست که می توان خون بیشتری را تصفیه کرد.

در صورت پیوند نخوردن شریان به رگ ها می توان بصورت مشابه از پیوند شریانی (لوله حلقه ای پلاستیکی) استفاده کرد.

شایع ترین عوارض جانبی همودیالیز فشار خون پایین، گرفتگی عضلات و خارش است.

دیالیز صفاقی

در این نوع دیالیز، صفاق (غشایی که دیواره شکم را تشکیل می دهد) به عنوان کلیه ها قرار داده خواهد شد.

در این روش لوله ای برای پر کردن شکم با مایعی به نام دیالیزیت کاشته شده و مواد زائد موجود در خون از داخل صفاق به داخل دیالیزیت جریان می یابد. بعد از انجام کار مایع دیالیزیت از شکم تخلیه خواهد شد.

دو نوع دیالیز صفاقی وجود دارد: دیالیز صفاقی سرپایی مداوم که در آن شکم در طول روز چندین بار پر و تخلیه می شود، و دیالیز صفاقی مداوم در گردش که از یک دستگاه برای چرخش مایعات درون و خارج از شکم در شب و هنگام خواب استفاده می شود.

شایع ترین عوارض جانبی دیالیز صفاقی عفونت در حفره شکمی یا در ناحیه کاشت لوله است. عوارض جانبی دیگر می تواند شامل افزایش وزن و فتق باشد.

فتق زمانی اتفاق می افتد که روده از طریق یک بخش ضعیف یا پارگی در دیواره تحتانی شکم فشار وارد کند.

چشم انداز طولانی مدت برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی

بیماری کلیوی معمولا به محض تشخیص از بین نمی رود. بهترین راه برای حفظ سلامت کلیه ها دنبال کردن یک سبک زندگی سالم و پیروی از توصیه های پزشک است.

این احتمال وجود دارد که بیماری کلیه با گذشت زمان بدتر شده و یا حتی می تواند منجر به نارسایی کلیه شود. نارسایی کلیه در صورت عدم درمان می تواند مرگبار باشد.

نارسایی کلیه زمانی اتفاق می افتد که کلیه ها به سختی کار کنند یا اصلاً کار نکنند. این مشکل از طریق دیالیز کنترل می شود. در دیالیز ضایعات خون با استفاده از دستگاه تصفیه می شود.

پزشک در برخی موارد پیوند کلیه را توصیه می کند.

بیماری کلیوی چگونه درمان می شود؟

درمان بیماری کلیوی به طور معمول بر روی کنترل علت اصلی بیماری متمرکز است.

این بدان معناست که پزشک به شما در مدیریت بهتر فشار خون، قند خون و کلسترول کمک کرده و ممکن است از یک یا چند روش زیر برای درمان بیماری کلیوی استفاده کند.

داروها

پزشک بازدارنده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) مانند لیسینوپریل و رامی پریل یا مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین (ARBs) مانند ایربسارتان و اولسمارتان را تجویز خواهد کرد.

این ها داروهای فشار خون هستند که می توانند پیشرفت بیماری کلیوی را کاهش کنند. پزشک حتی اگر فشار خون بالا نداشته باشید می تواند برای حفظ عملکرد کلیه این داروها را تجویز کند.

این احتمال وجود دارد که با داروهای کلسترول (مانند سیمواستاتین) نیز درمان شوید. این داروها می توانند سطح کلسترول خون را کاهش داده و به حفظ سلامت کلیه کمک کنند.

پزشک با توجه به علائم شما می تواند برای رفع تورم و درمان کم خونی (کاهش تعداد گلبول های قرمز) نیز داروهایی تجویز کند.

تغییر رژیم و سبک زندگی

ایجاد تغییر در رژیم غذایی به اندازه مصرف دارو مهم است. دنبال کردن یک شیوه زندگی سالم می تواند به جلوگیری از بسیاری دلایل اصلی بیماری کلیوی کمک کند. پزشک می تواند موارد زیر را به شما توصیه کند:

• کنترل دیابت از طریق تزریق انسولین
• قطع مصرف غذاهای سرشار از کلسترول
• قطع مصرف نمک
• شروع رژیم قلب سالم که شامل مصرف میوه های تازه، سبزیجات، غلات سبوس دار و لبنیات کم چرب می باشد.
• محدود کردن مصرف الکل
• ترک سیگار
• افزایش فعالیت بدنی
• کاهش وزن

عوامل خطرزا در ایجاد بیماری کلیه یا پیشرفت آن

مبتلایان به دیابت بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری کلیوی هستند. دیابت عامل اصلی بیماری کلیه است و حدود 44 درصد از موارد بیماری های جدید را تشکیل می دهد.

در صورت وجود موارد زیر احتمال بروز بیماری کلیوی بیشتر است:

• فشار خون بالا
• مبتلا بودن سایر اعضای خانواده به بیماری مزمن کلیوی
• سن بالا
• دارای نسل آفریقایی، اسپانیایی، آسیایی یا هندی آمریکایی

بیماری کلیوی چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک ابتدا مشخص خواهد کرد که آیا شما در گروه های پرخطر قرار دارید یا خیر. سپس برای بررسی عملکرد درست کلیه ها آزمایشاتی انجام خواهد شد. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR)

این آزمایش نحوه عملکرد کلیه ها را مشخص کرده و مرحله بیماری کلیوی را تعیین می کند.

سونوگرافی یا اسکن توموگرافی محاسباتی (CT)

سونوگرافی و سی تی اسکن تصاویر واضحی از کلیه ها و مجاری ادراری شما ارائه میدهند. تصاویر به پزشک این امکان را می دهند تا کوچکی یا بزرگی بیش از حد کلیه ها را بررسی کند.

آن ها می توانند هر نوع تومور یا مشکلات ساختاری موجود را نیز نشان دهند.

بیوپسی کلیه

پزشک معالج از طریق بیوپسی کلیه در حالی که به شما آرامش بخش تزریق شده است تکه کوچکی از بافت کلیه را خارج می کند. نمونه بافت می تواند به پزشک در تعیین نوع بیماری کلیوی و میزان صدمات وارد شده کمک کند.

آزمایش ادرار

پزشک می تواند برای بررسی آلبومین از شما بخواهد یک آزمایش ادرار انجام دهید. آلبومین پروتئینی است که در صورت آسیب دیدن کلیه ها می تواند به ادرار منتقل شود.

آزمایش کراتینین خون

کراتینین (یک مولکول ذخیره شده در عضله) محصولی زائد است که هنگام شکسته شدن وارد خون می شود. سطح کراتینین خون در صورت درست کار نکردن کلیه ها افزایش می یابد.

بیماری کلیوی پلی کیستیک

بیماری کلیوی پلی کیستیک نوعی اختلال ژنتیکی است که باعث رشد تعداد زیادی کیست (کیسه های کوچک مایعات) در کلیه ها می شود.

این کیست ها می توانند در عملکرد کلیه اختلال ایجاد کرده و باعث نارسایی کلیه شوند. (لازم است بدانید که کیست کلیه معمولا شایع بوده و تقریباً همیشه بی ضرر است. بیماری کلیوی پلی کیستیک یک بیماری جداگانه و جدی تر است.)

عفونت ادراری

عفونت ادراری (UTIs) یک نوع عفونت باکتریایی است در هر بخش از دستگاه ادراری اتفاق می افتد.

عفونت های مثانه و مجرای ادرار شایع ترین نوع هستند که به راحتی قابل درمان بوده و بندرت به مشکلات سلامتی دیگر منجر می شوند.

اگرچه این عفونت ها در صورت عدم درمان می توانند به سمت کلیه ها گسترش یافته و باعث نارسایی کلیه شوند.

علائم بیماری کلیوی چیست؟

بیماری کلیوی شرایطی است که می تواند به راحتی و بدون بروز علائم حاد شود. موارد زیر علائم هشدار دهنده اولیه ابتلا به بیماری کلیوی است:

• خستگی
• مشکل در تمرکز
• مشکل خواب
• اشتهای کم
• گرفتگی عضلات
• تورم پا / مچ پا
• پف کردگی اطراف چشم هنگام صبح
• پوست خشک و پوسته پوسته
• تکرر ادرار به خصوص در اواخر شب

علائم جدی که می تواند به معنای پیشرفت بیماری کلیوی و نارسایی کلیه باشد عبارتند از:

• حالت تهوع
• استفراغ
• از دست دادن اشتها
• تغییرات در دفع ادرار
• احتباس مایعات در بدن
• کم خونی (کاهش گلبول های قرمز)
• کاهش میل جنسی
• افزایش ناگهانی سطح پتاسیم (هایپرکالمی)
• التهاب پریکارد (کیسه پر از مایعات که قلب را پوشانده است)

انواع و دلایل بیماری کلیه چیست؟

بیماری های مزمن کلیه

شایع ترین شکل بیماری کلیوی بیماری مزمن کلیه است. بیماری مزمن کلیه یک بیماری طولانی مدت است که به مرور زمان بهبود نمی یابد و معمولاً در اثر فشار خون بالا ایجاد می شود.

فشار خون بالا برای کلیه ها خطرناک است زیرا می تواند باعث افزایش فشار به گلومرول ها شود. گلومرول ها رگ های خونی ریز در کلیه ها هستند که خون در آن ها تمیز می شود.

فشار زیاد با گذشت زمان باعث آسیب دیدن این عروق و اختلال عملکرد کلیه می شود.

در نهایت عملکرد کلیه بدتر شده تا جایی که کلیه ها دیگر نمی توانند کار خود را به درستی انجام دهند. فرد در این حالت نیاز به انجام دیالیز دارد. دیالیز مایعات اضافی را تصفیه کرده و از خون خارج می کند.

دیالیز به درمان بیماری کلیه کمک می کند اما نمی تواند آن را درمان کند. پیوند کلیه نیز با توجه به شرایط شما می تواند گزینه درمانی دیگری باشد.

دیابت همچنین عامل اصلی بیماری مزمن کلیه است. دیابت مجموعه ای از بیماری هاست که قند خون زیادی ایجاد می کنند. افزایش سطح قند خون به مرور زمان به رگ های خونی کلیه آسیب می رساند.

این بدان معناست که کلیه ها نمی توانند خون را به درستی تمیز کنند و با اضافه شدن سموم به بدن، نارسایی کلیه رخ می دهد.

سنگ کلیه

سنگ کلیه یکی دیگر از مشکلات شایع کلیه است. این مشکل زمانی اتفاق می افتند که مواد معدنی و سایر مواد موجود در خون در کلیه متبلور می شوند و توده های جامد (سنگ) را تشکیل می دهند.

سنگ کلیه معمولاً هنگام ادرار از بدن خارج می شود. دفع سنگ کلیه می تواند بسیار دردناک باشد اما بندرت باعث ایجاد مشکلات جدی می شوند.

گلومرولونفریت

گلومرولونفریت التهاب گلومرول است. گلومرول ها ساختارهای بسیار کوچک در کلیه ها هستند که خون را تصفیه می کنند.

گلومرولونفریت می تواند در اثر عفونت ها، داروها یا ناهنجاری های مادرزادی ایجاد شود (اختلالی که در طول یا اندکی پس از تولد رخ می دهد) و معمولا به خودی خود بهتر می شود.

انواع بیماری کلیه

ناراحتی کلیه معمولاً هر دو کلیه را درگیر می‌کند. اگر بیماری توانایی کلیه را در دفع و تنظیم آب و مواد شیمیایی مختل کند، مایع اضافی و مواد زائد در بدن جمع می‌شود و علایم و ورم شدید اورمی (نارسایی کلیه) بروز می‌یابد. بیماری کلیه انواع و علل متفاوتی دارد که می‌توان آن‌ها را به سه دسته ارثی، مادرزادی یا اکتسابی تقسیم کرد.

اختلال‌های ارثی

امکان انتقال اختلال‌های ارثی به هر دو جنس مونث و مذکر وجود دارد. این نوع بیماری کلیوی معمولاً با علائمی بالینی از دوره نوجوانی تا بزرگسالی همراه است. شایع‌ترین نوع بیماری کلیوی ارثی بیماری کلیه پلی کیستیک است. سندرم آلپورت، نفریت (التهاب کلیه) ارثی، هیپراگزالوری اولیه و سیستینوری نیز جزء اختلال‌های ارثی کلیوی به شمار می‌آیند.بیماری مادرزادی

بیماری مادرزادی کلیه معمولاً ناهنجاری و بدشکلی مجاری تناسلی ـ ادراری را شامل می‌شود و به نوعی انسداد منجر می‌شود که به نوبه خود عفونت و یا تخریب بافت کلیه را در پی دارد. از بین رفتن بافت کلیه پیشرفت می‌کند و در نهایت به نارسایی مزمن کلیه منجر می‌شود.

بیماری کلیوی اکتسابی

بیماری‌های اکتسابی بسیارند و دانش واژه عام نفریت یا التهاب کلیه برای آن‌ها به کار برده می‌شود. شایع‌ترین نوع نفریت گلومرول نفریت است که علل متعددی دارد.

علائم بیماری کلیه

اگر چه بسیاری از بیماری‌های کلیوی تا مراحل پیشرفته نشانه و علامتی ندارند، حداقل شش نشانه هشدار وجود دارد که بیانگر ابتلا به ناراحتی کلیوی است:

سوزش ادرار یا مثانه دردناک

تکرر ادرار

ادرار خونی

پف کردن دور چشم، ورم کردن دست و پا

درد در ناحیه‌های کوچکی از پشت بدن دقیقاً زیر دنده‌ها

بالا بودن فشار خون

اکثر بیماری‌های کلیوی به نفرون‌ها حمله می‌کنند. این آسیب گاهی باعث می‌شود که کلیه‌ها دیگر نتوانند مواد زائد را از بدن خارج کنند. از علل بروز بیماری‌های کلیه می‌توان به مشکلات ژنتیکی، صدمه دیدن یا مصرف دارو اشاره کرد. ابتلا به دیابت، فشار خون بالا یا ابتلا یکی از خویشاوندان نزدیک به بیماری کلیوی احتمال بروز ناراحتی کلیه را افزایش می‌دهد. بیماری مزمن کلیه و نارسایی کلیه به آهستگی و ظرف چندین سال به نفرون‌ها آسیب می‌زند. دیگر ناراحتی‌های کلیه عبارت‌اند از:

سرطان

کیست

سنگ کلیه

عفونت

پزشکان برای بررسی ابتلا به بیماری کلیه دستور آزمایش خون و ادرار می‌دهند. در صورت از کار افتادن کلیه باید دیالیز یا پیوند کلیه انجام شود. برای کسب اطلاعات دقیق در زمینه هر یک از این مشکلات می‌توانید روی بیماری مورد نظر کلیک کنید.

درد کلیه ناشی از عفونت یا آسیب دیدگی کلیه ها می باشد. اگر در قسمت کمر یا پهلو های تان درد دارید، ممکن است فکر کنید که مربوط به کلیه ها می باشد. اما در اغلب مواقع این درد مربوط به کلیه ها نیست. بسیاری از افراد تعجب می کنند وقتی متوجه می شوند که کلیه ها تقریبا بالای کمر، درست زیر دنده های پایینی (فضای خلفی) قرار دارند. از کجا باید بدانیم علت درد کلیه چیست و احساس درد ، واقعا درد کلیه است؟ هیچ راه مطمئنی وجود ندارد، اما با وجود علائم و نشانه های دیگر و با توجه به نتایج آزمایشات احتمال ارتباط آن با کلیه ها افزایش می یابد. هر انسان دارای دو کلیه است که بزرگی هر یک به اندازه یک مشت است و هر کدام در یک طرف ستون فقرات در پایین‌ترین سطح قفسه سینه قرار دارد. هر کلیه حدود یک میلیون واحد عملکردی به نام نفرون دارد. نفرون از واحد تصفیه کننده‌ی مویرگی به نام گلومرول تشکیل می‌شود که به توبول (لوله) متصل می‌شود. خون پس از ورود به گلومرول تصفیه می‌شود و مایع باقیمانده از توبول عبور می‌کند. در توبول آب و مواد شیمیایی بر حسب نیاز بدن به این مایع تصفیه شده اضافه یا از آن گرفته می‌شود و در نهایت فراورده‌ای به نام ادرار به دست می‌آید که باید از بدن دفع شود.